ÖDEB-Büyük Adım İstanbul

PROJE GEÇMİŞİ

İstanbul’da 36 Rehberlik ve Araştırma Merkezi (RAM) bulunmaktadır. RAM´larda kullanılan performans belirleme formları öğrenci özelliklerini belirlemede kullanıldığı gibi uygun eğitim programını hazırlamakta da kullanılmaktadır. Bu formlarla özel eğitim hizmetlerinde önemli ölçüde bütünlük sağlanmıştır. Ancak yeterli araç gereç olmaması yapılan değerlendirmeyi zorlaştırmaktadır. Çoğu zaman performansa ilişkin bilgi aileden alınmakta, bu da değerlendirmenin eksik, hatalı olmasına neden olmaktadır. Geliştirilecek batarya ile değerlendirme nitelikli hale getirilerek uygulama süresinin kısaltılması ve en uygun yönlendirme hedeflenmektedir. İlimizde 1637 özel eğitim sınıfında görevli 3056 öğretmenden 688’i alan mezunu iken 2368’i farklı alanlardan mezundur. Alan mezunu öğretmen sayısının yetersizliği alan dışından istihdamı zorunlu kılmaktadır. Alan dışı öğretmen planlama ve öğretimde pek çok hata yapmaktadır. Özel eğitim kriterlerine uygun materyalin sınıfta bulunması önemli bir enerji ve zaman tasarrufu da sağlayarak eğitimin kalitesini artıracaktır. Bahsi geçen sorunlar dikkate alınarak Eylül 2015 yılında Fatih’te 18 özel eğitim sınıfında ve Fatih RAM’da pilot bir uygulama gerçekleştirilmiştir. Materyali kullanan öğretmenler materyalin eğitim öğretimi planlama, uygulama aşamalarında önemli bir açığı kapattığını, ailelerin oldukça memnun olduğunu ifade etmişlerdir. Ancak materyalin sınıf için geliştirilmeye ihtiyacı olduğu, RAM’da ise formları tamamen karşılamadığı, bedensel ve görme yetersizliği olan bireyler açısından eksiklikleri olduğu tespit edilmiştir. Bu proje ile ihtiyaçlar tespit edilip düzeltme ve uyarlamalar yapılarak yaygınlaştırılacaktır.

Özel gereksinimli bireylerin eğitsel değerlendirilmesi ve tanılanmasında iyileştirmeye yönelik, performans belirleme formuna uygun olarak geliştirilen Özel Eğitim Değerlendirme Bataryası (ÖDEB) Projesi 15.01.2017-15.01.2018 tarihlerini kapsamakla birlikte ilk açılış toplantısı 22 Mayıs’ta Etiler Meslekî ve Teknik Anadolu Lisesi konferans salonunda gerçekleştirilmiştir. Bu toplantıya, İlçe Millî Eğitim Müdürleri, İlçe Özel Eğitimden Sorumlu Şube Müdürleri RAM Müdürleri ve öğretmenler katılmıştır. ÖDEB Projesi özel eğitim sınıflarında özel gereksinimli bireyler için standart değerlendirme ve öğretim araçlarının geliştirilmesine yönelik bir çalışmadır. Ayrıca ÖDEB-Büyük Adım İstanbul Projesi kapsamında proje ekibi proje iştirakçilerinden Yakın Doğu Üniversitesinin davetlisi olarak Nisan ayında Kıbrıs´a gitmiş ve ziyaret esnasında Yakın Doğu Üniversitesi Özel Eğitim Bölümü akademisyenleri ile fikir paylaşımında bulunularak projeye sunacakları katkılar ele alınmıştır.

15 Ocakta kapanışı yapılacak projede bu zamana kadar yapılan faaliyetler şöyledir;

1) Proje Ekibi, Ortak ve İştirakçilerinin Değerlendirme Toplantısı

a) Proje Çekirdek Ekibinin Oluşturulması

b) Proje Çekirdek Ekip Toplantısı

2) Satın Alma İş ve İşlemleri

a) Proje Ofisinin Kurulması

3) Materyal Geliştirmek İçin Çalışmaların Başlatılması

a) Materyalin RAM ve Özel Eğitim Sınıflarına Uygun Hale Getirilmesi

b) Kılavuz ve Yeni Performans Formlarının Hazırlanması

c) Formatör Eğitimi Anketi Hazırlanması

d) Aile Eğitimi Anketi Hazırlanması

e) Proje Değerlendirme Anketi Hazırlanması

f) Bataryaların Kurulacağı Okulların Belirlenmesi

4) Eğitimcilerin Tespiti ve Görev Dağılımlarının Yapılması

a) Eğitim Dersliklerinin Kurulması

b) Eğitimlerin Verilmesi

5) Bataryaların İlçelere Sevk Edilmesi

a) RAM ve Özel Eğitim Sınıflarının Denetlenmesi

6) Aile Eğitimlerinin Yapılması

7) Kapanış Toplantısı Düzenlenmesi

PROJENİN PAYDAŞLARI

Yakın Doğu Üniversitesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi

PROJENİN HEDEF KİTLESİ

İstanbul ilindeki 37 Rehberlik ve Araştırma Merkezinden birer özel eğitim öğretmeni ve formatör olarak yetiştirilen bu öğretmenlerin eğitim vereceği diğer RAM personeli

İstanbul ilinin tüm ilçelerinden özel eğitim sınıflarında görevli birer özel eğitim öğretmeni ve formatör olarak yetiştirilen bu öğretmenlerin eğitim vereceği diğer özel eğitim öğretmenleri

Özel Eğitim Sınıflarında eğitim alan çocukların aileleri

PROJENİN AMACI

36 RAM´da toplam 105 özel eğitim öğretmeni vardır. Bu sayı RAM’larda çalışması gereken normun çok altındadır. Bu nedenle değerlendirmeler rehber öğretmenler tarafından yapılmaktadır. Bu da değerlendirmelerin özel eğitim kıstaslarına uygunluğunu sınırlamaktadır. Hazırlanacak materyalle kişisel ve mesleki farklılıklara dayalı hataları en aza indirmek amaçlanmaktadır. Batarya ile değerlendirmenin en önemli kıstası olan ölçüt kıstasının bir standarda kavuşturulması sağlanacaktır. RAM’larda bedensel yetersizliği olan bireyleri değerlendirecek fizik tedavi uzmanı istihdam edilmemekte ve uygun materyal-ortam bulunmamaktadır. ÖDEB-RAM, bedensel yetersizliği olan bireylerin ihtiyaçlarını tespiti kolaylaştıracak araç-gereci içerecektir. Görme yetersizliği olan bireylerin; kabartma eğitim araçlarını, abaküsleri ve bastonları ne düzeyde kullandıkları değerlendirilirken araç-gereç eksikliği ve/veya kullanmayı bilen öğretmenin olmayışı süreci zorlaştırmaktadır. Bu projeyle, görme yetersizliği olan bireylerin eğitim araç-gereçleri temin edilirken, kullanımı ile ilgili bilgiler verilecektir. RAM’larda değerlendirme materyali hazırlamak için ekstra ödenekler ayrılmamaktadır. Bu proje ile hazır materyaller sunularak önemli bir maddi destek sağlanacaktır. Sınıf içinde hazır materyal öğretim öncesi ve öğretim aşamalarını hızlandırıp öğretmenin bir öğretim etkinliğinden diğerine geçişini hızlandıracaktır. Etkinlik geçişlerindeki süre uzadığında öğrencilerde davranış problemleri ortaya çıkmaktadır. ÖDEB- Sınıf ile ortaya çıkan bu tür olumsuzlukların ortadan kaldırılması hedeflenmektedir. ÖDEB-Sınıf içerisindeki beceri öğretimi materyallerinin ev programı olarak aileye verilmesi, ailenin de sürece aktif ve etkin katılmasını sağlayacaktır. İlimizde özel eğitim sınıflarındaki 11.671 öğrenciden 1068 inin okula devam etmediği bilinmektedir. Yukarıda bahsedilen olası olumlu değişikliklerle okula devamın artırılması hedeflenmektedir. Bu bilgiler doğrultusunda projenin genel ve özel amaçlarını şöyle ifade edebiliriz;

Projemizin genel amacı, İstanbul’da Rehberlik Araştırma Merkezi (RAM) ve Özel Eğitim Sınıflarında özel gereksinimli bireyler için standart değerlendirme ve öğretim araçlarının geliştirilmesidir. (Özel Eğitim Değerlendirme Bataryası [ ÖDEB-RAM, ÖDEB-Sınıf])

Projenin Rehberlik Araştırma Merkezleri açısından özel amaçları şunlardır:

• Rehberlik Araştırma Merkezlerinde özel gereksinimli bireylerin eğitsel değerlendirmesi ve tanılamasında standardizasyonu sağlamak.
• RAM’da değerlendirme materyali eksikliğini gidermek.
• Uygulayıcıların kişisel özelliklerinin değerlendirmeyi etkilemeyeceği en objektif ortamı yaratmak.
• Uygulayıcı personelin mesleki becerilerini geliştirmek.
• RAM’larda kullanılan Performans Belirleme Formuna uygun bir batarya ÖDEB geliştirmek.
• RAM’a başvuran bireyin gereksinimlerini en doğru şekilde saptayarak bu doğrultuda en uygun eğitim ortamına yönlendirmek.
• RAM’larda yapılan kapsamlı değerlendirmenin süresini kısaltmak.
• RAM’larda yapılan değerlendirme sonucunda alınan kararlara ailenin güvenle yaklaşmasını sağlamak.
• RAM´larda bedensel yetersizliği olan ve görme yetersizliği olan bireylerin en uygun şekilde değerlendirilmelerini kolaylaştırmak.

Projenin Özel Eğitim Sınıfları açısından özel amaçları şunlardır:

• Özel eğitim sınıflarında görevli öğretmenlerin bilgi ve becerilerini geliştirmek.
• Öğretimin planlanmasını kolaylaştırmak.
• Öğretim sunumlarını daha nitelikli hale dönüştürmek.
• Eğitimde; yapılandırılmış bir model olarak yöntem ve tekniklerde belli bir standart oluşturmak.
• Öğretmenlerin evde uygulanacak programlar hazırlamasını kolaylaştırarak aile ile işbirliği içerisinde çalışmasını sağlamak.
• Anne-babaların çocuklarının eğitim sürecine aktif ve etkin katılımını sağlayarak eğitimde bütünlük oluşturmak.
• Anne-babaların çocuklarının bulduğu eğitim ortamlarına güven duyarak işbirliğine açık olmalarını sağlamak.
• Örnek özel eğitim sınıfları oluşturarak özel eğitim sınıflarını yaygınlaştırmak.
• Öğretmenlerin mesleki doyumlarını arttırmak
• Öğrenmede kavram kargaşasını engelleyerek bilginin edinimini kolaylaştırmak.
• Öğrencinin motivasyonunu yükselterek okula devamını arttırmak.

PROJENİN SOMUT ÇIKTILARI

• İstanbul Fatih Rehberlik ve Araştırma Merkezine 1 adet proje ofisi kurulacaktır. RAM’larda kullanılmak üzere ÖDEB-Ram Bataryası hazırlanacak.
• Özel Eğitim Sınıflarında kullanılmak üzere ÖDEB-Sınıf Bataryası hazırlanacak.
• Formatör eğitimlerinin yapılacağı ortama 1 adet ÖDEB-Ram, 1 adet ÖDEB-sınıf bataryası kurulacaktır. 80 kişi formatör olarak yetiştirilecek.
• RAM’larda çalışan 432 personele eğitim verilecek.
• Tüm ilçelerdeki 40 özel eğitim öğretmenine eğitim verilecektir. ÖDEB Bataryalarının kullanılması için 2 adet kılavuz hazırlanacaktır. Beceri eğitimi ile ilgili aile eğitim programı hazırlanacak.
• Formatör eğitimlerinde kullanılmak üzere örnek uygulama videosu çekilecek.
• İstanbul’da 39 İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü, ortak ve iştirakçilerin katılacağı 2 adet açılış ve kapanış toplantısı tertip edilecek.
• Bataryaların geliştirilmesi sürecinde iştirakçilerimizden Yakın Doğu Üniversitesi akademisyenleri ile 4 toplantı yapılacak.
• Formatör eğitimlerinde kullanılacak değerlendirme anketi hazırlanacak.
• İlçelerde yapılan aile eğitimlerinin değerlendirilmesi için aile anketi hazırlanacak.
• Bataryaları kullanan RAM personeli ve özel eğitim sınıfı öğretmenleri için batarya değerlendirme anketi hazırlanarak uygulanacak.
• Katılımcılara eğitim sonunda katılım belgeleri verilecek.
• Afiş, broşür, web sitesi( http://odebistanbul.com), bloknot, kalem, eğitim not çantası da diğer somut çıktılardandır.

Kaynak: İSTANBUL İL MEM